Obserwacja jest kluczowym elementem pedagogiki Montessori, ponieważ stanowi podstawę do dostosowania środowiska do potrzeb i możliwości każdego dziecka. Obserwacja charakteryzuje się cechami takimi jak systematyczność to znaczy, że przewodnik/nauczyciel regularnie obserwuje dzieci, ich zachowania, reakcje, postawy, emocje, zdolności, trudności i postępy. Na podstawie tych obserwacji nauczyciel planuje i modyfikuje swoje działania, a także sporządza raporty i oceny rozwoju dzieci. Obserwacja jest uważna i empatyczna to znaczy, że nauczyciel stara się zrozumieć dziecko, jego potrzeby, zainteresowania. Nauczyciel lub przewodnik nie ocenia ani nie krytykuje dziecka, ale szanuje i akceptuje jego indywidualność. Obserwacja jest też dynamiczna i elastyczna, to nauczyciel lub przewodnik dostosowuje się do zmian, jakie zachodzą w dziecku i w jego otoczeniu, co jest naturalne. Nauczyciel nie trzyma się sztywno ustalonego planu rocznego, tygodniowego czy dziennego, ale reaguje na sytuacje i problemy, które mogą się pojawić w tym momencie.
Rola obserwacji w pedagogice dr Montessori jest bardzo ważna, ponieważ pozwala
na poznanie każdego dziecka, jego naturalnego planu rozwoju, wewnętrznej siły i potencjału.
Umożliwia przygotowanie odpowiedniego środowiska, które będzie sprzyjać rozwojowi dziecka,
zapewniając mu materiały, warunki i atmosferę. Pomaga w wspieraniu dziecka, poprzez
prezentowanie mu nowych wyzwań, stymulowanie jego ciekawości i kreatywności, a także
pomaga mu w pokonywaniu trudności i budowaniu pewności siebie. Sprzyja współpracy z
dzieckiem, poprzez nawiązywanie z nim kontaktu, słuchanie go, rozmawianie z nim, a także
angażowanie go w podejmowanie decyzji i ocenianie swojej pracy. Ułatwia komunikację z
rodzicami i innymi nauczycielami, poprzez informowanie ich o postępach i trudnościach dziecka,
a także o celach i metodach pracy. Obserwacja służy również do wymiany doświadczeń,
pomysłów i materiałów z innymi nauczycielami.
„Metoda obserwacji opiera się na jednej podstawowej zasadzie: obserwowanie dzieci muszą
mieć możliwość swobodnego wyrażania siebie, gdyż tylko wtedy ujawniają własne potrzeby i
zachowania, które w przeciwnym wypadku pozostają stłumione lub wyparte” Maria Montessori „Odkrycie dziecka” rozdział- „Metody nauczani stosowane w domach dziecięcych” str. 65
„Nauczyciel odnotowuje, czy dziecko jest zainteresowane danym przedmiotem, czy nie, w jaki
sposób okazuje zainteresowanie, na jak długo itp. I nie będzie zmuszał dziecka, które nie
wydaje się zainteresowane, tym co mu oferuje.” Maria Montessori „Odkrycie dziecka” rozdział- „Ćwiczenie” str. 144
Comments